Gevolgen nieuwe parameters beperkt voor haalbaarheidstoets, inflatie wel grote impact

Het recente advies van de Commissie Parameters heeft gevolgen voor diverse berekeningen die pensioenfondsen moeten uitvoeren. De jaarlijkse haalbaarheidstoets is een van die berekeningen. De impact van het advies is beperkt en wordt pas merkbaar bij de haalbaarheidstoets in 2024. Door de hoge inflatie in 2022 zullen bij veel pensioenfondsen de resultaten in 2023 toch slechter uitpakken. Fondsen die vorig jaar nog net voldeden aan de limieten m.b.t. de lange termijn risicohouding, zullen in 2023 waarschijnlijk de limieten overschrijden en in gesprek moeten met sociale partners.

In een volgend artikel beschouwen we de toepassingen van de op het advies van de Commissie Parameters gebaseerde economische scenariosets in de WTP.

Uitkomsten haalbaarheidstoets verslechteren door hoge inflatie in 2022

Het primaire doel van de haalbaarheidstoets is om de grenzen van de lange termijn risicohouding te toetsen. Specifiek gaat het daarbij om het minimale pensioenresultaat in de mediaan en de maximale afwijking van het pensioenresultaat in een slecht weer scenario ten opzichte van die mediaan. Als een of beide limieten overschreden worden, moet het fonds contact opnemen met sociale partners om de situatie te bespreken.

Bij de berekening van het pensioenresultaat moeten pensioenfondsen rekening houden met toeslagen of verlagingen sinds 2015. De niet (volledig) gegeven toeslagen in deze periode hebben een drukkend effect op het pensioenresultaat in de haalbaarheidstoets. Het inflatieniveau was in 2022 ongekend hoog. Veel pensioenfondsen hebben per 1 januari 2023 een forse indexatie toegekend, maar in de meeste gevallen was dat niet genoeg voor een volledige compensatie van de inflatie waardoor het pensioenresultaat in de haalbaarheidstoets daalt en de kans toeneemt dat limieten m.b.t. de lange termijn risicohouding overschreden worden.

Onderstaande tabel toont de gevolgen van een onvolledige toeslag per 1 januari 2023 op de uitkomsten voor een gemiddeld pensioenfonds.

Tabel 1: Impact van de inflatie op resultaten haalbaarheidstoets

Door de hoge inflatie in combinatie met de onvolledige toeslag is het pensioenresultaat in de mediaan en in slecht weer lager. De relatieve afwijking wordt een fractie groter. Overigens spelen ook andere elementen, zoals de stijging van de rente en de dekkingsgraad in 2022, een rol bij de gewijzigde uitkomsten.

Gevolgen nieuwe scenario’s veel beperkter

Pensioenfondsen moeten pas in 2024 de jaarlijkse haalbaarheidstoets uitvoeren met de P-scenario’s op basis van het nieuwe advies van de commissie. De nieuwe scenario’s en parameters gaan namelijk gelden bij de invoering van de Wet toekomst pensioenen, naar verwachting per een juli 2023. De tabel laat zien wat de gevolgen van de nieuwe scenario’s zijn als deze toch zouden worden toegepast bij de haalbaarheidstoets van 2023.

Tabel 2: Impact van de nieuwe P-scenario’s en inflatie op resultaten haalbaarheidstoets

In de mediaan gaat het pensioenresultaat iets omlaag bij toepassing van de nieuwe scenario’s, maar in het slecht weer scenario stijgt deze juist iets. De relatieve afwijking wordt daarmee iets kleiner. Onderaan de streep zien we: Het verwachte pensioenresultaat daalt met 4%-punt en het slecht-weer resultaat met ruim 2%-punt. De relatieve afwijking verbetert iets. Mocht er dus een grens worden doorbroken door de nieuwe scenario’s, dan lijkt het waarschijnlijker dat dit het minimale pensioenresultaat in de mediaan betreft.

Effecten voor elk fonds anders

Bij onze berekeningen zijn wij uitgegaan van de volgende uitgangspunten:

• Indexatie per 1/1/2023 wordt gegeven o.b.v. inflatieniveau september 2022: 17%
• Gegeven indexatie per 1/1/2023: 8,5% (50% toeslag)
• Dekkingsgraad per 1/1/2022: 110%
• Dekkingsgraad per 31/12/2022: 119,6%
• Dekkingsgraad na indexatie per 1/1/2023: 110%
• Verhoging franchise per 1/1/2023 conform verhoging AOW: 10%
• Looninflatie per 1/1/2023: 5%

Uiteraard geldt dat effecten op de uitkomsten voor elk pensioenfonds anders zullen zijn. Hoe hoger de toeslag die fondsen per 1 januari 2023 geven, hoe beperkter de verslechtering van de uitkomsten. Maar zelfs als de toeslag hetzelfde is, zullen er verschillen zijn. Bijvoorbeeld doordat de samenstelling van het deelnemersbestand verschillend is. De negatieve impact van een onvolledige toeslag per 1 januari 2023 op het pensioenresultaat is voor oudere generaties veel groter dan voor jongere generaties. De resultaten van grijze fondsen zullen daardoor meer verslechteren, en de resultaten van groene fondsen juist minder.

P-scenario’s breder toegepast in het nieuwe stelsel

In dit artikel en het vorige zijn wij ingegaan op de impact van het advies van de Commissie Parameters op de zogeheten P-scenario’s. We richtten ons daarbij op berekeningen in het huidige stelsel. Zowel voor de individuele pensioenberekeningen als voor de haalbaarheidstoets verslechteren uitkomsten door de nieuwe scenario’s. Met name voor de haalbaarheidstoets geldt dat de relevantie daarvan beperkt is, omdat deze toets geen rol meer speelt in het nieuwe stelsel.

De P-scenario’s blijven echter wel degelijk relevant in het nieuwe stelsel. Sterker nog, er wordt in diverse nieuwe wetsartikelen verwezen naar de uniforme scenario’s. Daarmee worden ze breder toegepast dan in het huidige stelsel. In een volgend artikel gaan wij in op de toepassing van de scenario’s in het nieuwe stelsel, en hoe deze zich verhouden tot de risico-neutrale ‘Q-scenario’s’ en de eigen scenario’s die fondsen gebruiken bij ALM-analyses.

Lees meer over de laatste ontwikkelingen van het nieuwe pensioenstelsel in Nederland.

Vragen of meer weten?

Neem voor vragen contact op met Mark Irwin via onderstaande contactgegevens.