In samenwerking met Prof.dr. Alfred Slager van TIAS Business School Tilburg deed Martijn Vos, COO Ortec Finance, onderzoek naar besluitvorming door pensioenfondsbestuurders in Nederland in Corona tijd. Over de uitkomst van het onderzoek is gepubliceerd door Pensioen Pro. Dit onderzoek laat zien dat bestuurders duidelijk beter voorbereid zijn dan in vorige crises en tevens bereid zijn moeilijke keuzes te maken. Maar wat nu als "this time is different"?
English summary here. Hieronder staan de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek. Het volledige onderzoeksverslag is hier te lezen.
De periode van Corona-crisis is in vele opzichten uitzonderlijk. Dit is zeker ook het geval voor pensioenbestuurders. In een korte tijd moeten zij, onder veel onzekerheid, moeilijke besluiten nemen. Dit alles om het zo goed mogelijk voor de deelnemers te doen, rekening houdend met de situatie van de premiebetaler en binnen een kader van wet- en regelgeving.
Maar de bestuurder is ook goed toegerust. Veel fondsen zijn door de financiële crisis in de periode 2008 – 2010 hard geraakt. Zowel pensioenbesturen als toezichthouders hebben op basis van deze ervaringen zaken aangepast.
De afgelopen weken zijn met een korte enquête 50 bestuurders van pensioenfondsen vragen gesteld over het nemen van besluiten onder moeilijke omstandigheden, en wat daar voor nodig is, hoe de besturing is geregeld, en hoe de communicatie hierover loopt.
Lessons learned
Over het algemeen zijn de bestuurders tevreden met hoe zij deze crisis hebben aangepakt. Het grootste deel, ruim twee derde van de bevraagde bestuurders geeft aan bij een volgende crisis niets aan de aanpak te veranderen. Een derde geeft echter aan dat er verbeteringen mogelijk zijn. Wat doen we precies met die stress scenario's? Alleen monitoren of gaan we er daadwerkelijk ook op sturen? Het lijkt nu te vroeg om deze vragen al te beantwoorden. Vervolgonderzoek kan mogelijk meer inzicht geven om zo bestuurders te helpen. Drie "lessons learned" springen eruit:
- De aanleiding mag de bestuurders overvallen hebben, bestuurders zijn veel beter toegerust om deze financiële crisis te doorstaan dan bijvoorbeeld 10 jaar geleden. De kwaliteit van crisismanagement is sterk toegenomen. Stel je vooraf wel de vraag: “Is het crisismanagement bedoeld om dicht bovenop de bal te zitten, vooral te monitoren, of bedoeld om te bepalen aan welke knoppen het bestuur mag/moet draaien en waarom?
- Het crisisplan is achterhaald. Besturen gebruiken het om zich anders te organiseren zodat zij slagvaardiger zijn en sneller kunnen reageren. Voor moeilijke, inhoudelijke keuzes en "wat-als" voorbereidingen, zoals in andere sectoren gebruikelijk is, is het crisisplan ongeschikt. Hier kunnen grote en praktische stappen genomen worden.
- De achterliggende aannames als langetermijnbelegger lijken breed gedeeld en toegepast. Fondsen kunnen ook andere keuzes maken, zoals dekkingsgraad of risicobudget afhankelijk beleggingsbeleid, met andere aannames. Als een crisis uitbreekt heeft een fonds echter geen mogelijkheid meer andere keuzes te maken en moet het "doorpakken" op de gekozen aannames. Des te belangrijker is het dus om de belangrijkste aannames en keuzes in je beleid te begrijpen en van te voren te bespreken wat er gebeurt met die aannames tijdens een crisis.
Kortom, voor een bestuurder is het consistent maar ook spannend om vastgesteld beleid te volgen. Dit onderzoek laat zien dat bestuurders duidelijk beter voorbereid zijn dan in vorige crises en tevens bereid zijn moeilijke keuzes te maken. Maar wat nu als "this time is different"? Dit kan zeker het geval zijn, maar (hoe) ben je in staat tijdens een periode van crisis en onzekerheid game changers te identificeren? Of moet een bestuur accepteren dat, als de rook na een crisis neergedwarreld is, het dan pas zinnig is om zo'n discussie te voeren, en dat dit tijdens de crisis zelf vooral afleidt? Een bestuur zou dit vooraf moeten afspreken om zo het crisisplan en -management effectiever in te richten. Hiernaar is vervolgonderzoek nodig.
Contact
