ESG-risicobeheer is regulier risicobeheer

ESG-risicobeheer is een belangrijk onderwerp in de pensioensector. Jouw pensioenfonds is ongetwijfeld al bezig met beheersen van ESG-risico’s. Maar er is vanuit zowel de pensioenfondsen zelf, als stakeholders (toezichthouders en deelnemers), vraag om hier verder stappen in te zetten. Zo heeft DNB onlangs de goodpractice ESG-risicobeheer gepubliceerd¹. Maar het blijft een worsteling. Hoe gaan we om met ESG-ratings die niet consistent en mogelijk niet onafhankelijk zijn? Hoe kunnen we de risico’s meten, hoe zorgen we ervoor dat ESG-risicobeheer een vast onderdeel is van de besluitvorming?

Goed nieuws! ESG-risico’s zijn onderdeel van het reguliere risicobeheer. Hierdoor kunnen ESG-risico’s efficiënt beheerst worden. Om dit weer te geven gebruiken we het risicobeheerproces dat grofweg bij de meeste pensioenfondsen aanwezig is. Focus hierbij ook op de positieve impact en beheers de negatieve effecten. Hieronder tonen we de stappen van het reguliere risicomanagement in de plan-do-check-act cyclus. Per stap uit deze cyclus geven we een aantal aandachtspunten als het gaat om ESG-risicobeheer.

Plan

In de planfase denken we na over onze ESG-doelstellingen en over de risicobereidheid als het gaat om ESG-risico’s. Zorg dat de doelstellingen niet te generiek zijn, zoals ‘het pensioenfonds wil rekening houden met ESG-maatstaven in de allocatie naar beleggingscategorieën’. Maar zorg voor meer specifieke doelstellingen zoals:

• ‘Per 2050 moeten alle beleggingen klimaatneutraal zijn, conform het door het pensioenfonds onderschreven klimaatakkoord’ of
• ‘Per 2025 willen we dat alle beleggingen in de portefeuille Scope 1, 2 & 3 emissies rapporteren en wetenschappelijk onderbouwde, geloofwaardige, net-zero doelstellingen hebben gesteld.’

Daarnaast bepalen we in deze fase met welke aanpak we deze doelstellingen willen realiseren. Bijvoorbeeld screening, best-in-class, impact investing, en/of voting & (regulatory/manager/corporate) engagement. De gekozen aanpak heeft ook weer invloed op de risico’s die we in de volgende fase gaan identificeren. Meestal komen deze onderdelen terug in het ESG (of IMVB) beleid van het pensioenfonds. Dit is een belangrijke basis voor de invulling en uitvoering van het ESG-risicobeheer.

Do fase

Dit gaat over het uitvoeren van de risicoanalyse en bijbehorende beheersmaatregelen. Als het gaat om klimaat en duurzaamheid dan spelen overtuigingen een sterke rol. De ene plakt zichzelf vast aan de tafel van een talkshow om mensen bewust te maken van klimaatverandering en de ander ontkent het in alle toonaarden. Daarom is het bij het voeren van een risicoanalyse met betrekking tot ESG-risico’s extra belangrijk om een diverse groep mensen daarbij te betrekken.

Doordat ESG-risico’s twee kanten hebben, loont het om meer tijd te besteden aan deze fase. Naast de negatieve kant (financieel, reputatie, juridisch) kijken we ook naar wat de positieve impact is van onze beleggingen op de wereld. Hieronder volgt een voorbeeld van het inzichtelijk maken van de negatieve effecten en daarna van de positieve impact.

Met behulp van bijvoorbeeld klimaatrisicoanalyse krijgen we inzicht in de negatieve kant. De tabel hieronder toont de gevolgen van de drie meest bekende klimaatscenario’s². De linker kolom toont de geannualiseerde 10-jaars rendementen in het basisscenario. De kolommen rechts daarvan tonen het verschil met het basisscenario.

Vanuit de positieve kant kijken we bijvoorbeeld naar de impliciete temperatuurstijging van de portefeuille (Implied Temperature Risk scores). In de grafiek kijken we naar de ITR-scores en de Sharpe ratio's van de portefeuille op basis van de ambitie volledig groene/ESG benchmarks, volledig grijze/market cap benchmarks en het huidige beleid.

Monitoring en rapportage

Voor de monitoring is het wenselijk voor ieder risico indicatoren op te stellen. Daar zit een belangrijk deel van de complexiteit als het om ESG-risicobeheer gaat. In de guidance van DNB staan meerdere KRI’s benoemd maar deze zijn slechts het topje van de ijsberg. Daaronder zit een breed scala aan lastig in te schatten factoren (zie bijvoorbeeld MSCI over de kwaliteit van CO2 data³) en afhankelijkheden. Ons advies is dan ook om als pensioenfonds de ESG-risico’s eerst een keer goed te doorleven en daarna stappen zetten bij het verbeteren van de KRI’s. Focus bij de KRI’s op de richting en grootte in plaats van de exacte getallen.

Communicatie en bijsturen

Bij het evalueren van de risicobeheercyclus wordt uiteraard ook aandacht besteed aan het onderdeel ESG-risicobeheer. Stel realistische doelen bij het verbeteren van het ESG-risicobeheer. Probeer niet alles in een keer te doen, vanwege de verhoogde kans om vervolgens vast te lopen. Maak keuzes en bepaal welke onderdelen voor jouw fonds op de korte termijn worden opgepakt en welke op de (middel) lange termijn.

¹  https://www.dnb.nl/media/wjaoyzel/consultatieversie-good-practice-esg-risicobeheer-pensioenfondsen.pdf

²  https://www.ngfs.net/ngfs-scenarios-portal/

³  https://www.msci.com/www/blog-posts/reported-emission-footprints/03060866159

We denken graag mee. Onze experts staan pensioenfondsen vanuit de hele wereld bij inzake het in kaart brengen en beheersen van klimaat en ESG – risico’s. Voor ‘forward-looking’ ESG-data en klimaatrisico-analyse ben je bij ons aan het juiste adres.