Goed advies: Is het optimaal als ik fiscaal vriendelijk naar de spaarrekening wordt gewezen?

Omdat ik niet optimaal gebruik maak van mijn jaarruimte aan pensioenopbouw, wilde ik onlangs een product openen om voor aanvulling op mijn inkomen te zorgen. Net zoals het pensioen dat ik spaar via mijn werkgever, wil ik dit vermogen beleggen. Tot mijn verbazing bleek dat het overgrote gedeelte van het productaanbod, zich slechts beperkt tot zeer laag renderende renteproducten. Hoe kan dit?

Aanvullend sparen voor pensioen, hoe zat het ook al weer?

Het Nederlandse pensioenstelsel biedt de ruimte om tot een bepaald bedrag, de zogeheten jaarruimte, fiscaal vriendelijk te sparen voor het pensioen. Veel Nederlanders maken niet optimaal gebruik van de mogelijkheden om fiscaal voordelig te sparen voor hun pensioen. Banken en verzekeraars bieden hiervoor producten aan, zoals banksparen of een lijfrente. De stortingen in deze producten zijn belasting aftrekbaar en vrijgesteld van vermogensbelasting. Pas na pensionering wordt de periodieke of levenslange uitkering belast als inkomen.

Ondanks een vaste rente, toch risico

‘Derde pijler’ sparen klinkt dus aantrekkelijk, maar het productaanbod blijkt uiteindelijk zeer beperkt. Als consument wordt je automatisch al snel naar een geblokkeerde spaarrekening gewezen. En dat terwijl pensioensparen in de meeste gevallen een lange termijn doel dient. Dat is ook de belangrijkste reden waarom pensioenfondsen het vermogen beleggen. De verwachting is nl. dat dit op lange termijn meer oplevert dan het vermogen tegen een rente van ca. 1% vastzetten voor de komende 15 jaar. Toch wordt het overgrote gedeelte van ‘pensioensparen’ aangeboden via producten met een vaste rente tussen de 0,10% en 1,25%, afhankelijk van de vaste termijn.

Dit komt waarschijnlijk omdat mensen een spaarrekening als veilig ervaren, maar dit is niet 100% het geval. Het is maar de vraag hoe de inflatie ervoor zorgt of dit vermogen ook in koopkrachttermen voldoende is. Afgelopen jaar was de inflatie bijna 2%, wat dus betekent dat vermogen in dit type bankspaarproduct aan koopkracht heeft verloren. Nu is een daling van 1% niet zoveel, maar als deze situatie zich bijv. 15 jaar lang voordoet, is dat in totaal wel een enorm verlies.

Beleggen als alternatief

Naast de default ‘spaar’-optie zou je in theorie het vermogen ook kunnen beleggen. Sommige banken en verzekeraars bieden dit al actief aan, maar naar mijn idee veel te beperkt. Risico wordt vaak vertaald naar volatiliteit of beweeglijkheid. Maar uiteindelijk is risico voor een consument ook de kans dat het doel niet wordt behaald. Daarnaast zijn er zogenaamde afbouwschema’s mogelijk, waarbij het risico van je vermogen wordt afgebouwd naar mate je pensioenleeftijd nadert, en dus de beweeglijkheid beperken. Idealiter brengt een goede adviseur deze opties in kaart. Je kan dan zelfs uit meerdere beleggingsprofielen kiezen. Onderstaande illustratie toont een mogelijke invulling hoe de adviseur de opties in kaart kan brengen. Stel, je adviseur geeft aan dat voor jouw gewenste inkomen, je op moment van pensioneren ca. EUR 150K nodig hebt. Op dit moment heb je al EUR 50,000 gespaard in een bankspaarproduct, je stopt over 15 jaar met werken en per jaar kan je zo’n EUR 5.000,- fiscaal vriendelijk sparen.

De analyse toont aan dat de ‘spaar’-optie niet tot het gewenste resultaat leidt. Het geeft dan wel de hoogste zekerheid, i.e. minimaal verschil tussen verwachte en slechte markt, maar qua haalbaarheid van het pensioendoel juist het minst gewenste resultaat. De overige opties tonen aan dat als je gaat beleggen voor een lange horizon dit een grotere kans heeft op het behalen van het gewenste vermogensdoel. Voor een ‘Offensief’ profiel kan het, zelfs als het tegenzit, na 15 jaar tot vergelijkbare resultaten leiden als bij een lage spaarrente. Uiteraard kan je dan gedurende de beleggingshorizon wel meer schommelingen verwachten en is het maar de vraag of je daar comfortabel mee bent.

Breng de opties in kaart!

Wanneer je als consument op zoek gaat naar mogelijkheden om fiscaal voordelig, aanvullend te sparen voor je pensioen, krijgt je te vaak en te snel de ‘spaar’-optie voorgeschoteld. Dit is wat mij betreft een SLECHT advies voor mijn situatie en is geen goede invulling van de zorgplicht. Dit past niet bij het lange termijn karakter van ‘pensioensparen’. Banken, verzekeraars en adviseurs dienen op zijn minst de diverse mogelijkheden in kaart te brengen voor de klant. Het is dan de keuze van de consument zelf, om beleggen wel of niet als optie te overwegen. Een helder inzicht en analyse helpt om de consequenties, kansen en risico’s van beleggen af te wegen ten opzichte van het ‘risicoloos’ sparen. Het is wel belangrijk om deze keuzes begrijpelijk voor te leggen aan de consument, bijvoorbeeld door te communiceren in termen van inkomen in plaats van vermogen. In een volgende blog zullen we ingaan op inzicht vanuit de gehele financiële situatie van de consument, verbeterde communicatiemogelijkheden en de invloed van wet– en regelgeving hierbij. Door technologie en digitale beschikbaarheid van data is er veel mogelijk!