Integreren van klimaatrisico’s in vastgoedsturing

"Kwart van de Nederlandse woningen loopt klimaatrisico," "Klimaatrisico's bedreigen de woningmarkt: potentiële waardevermindering van 325 miljard euro," en "Klimaatverandering vraagt om actie van woningcorporaties." Deze koppen benadrukken de noodzaak om klimaatverandering serieus te nemen. De impact ervan op de Nederlandse woningmarkt is niet langer te negeren.

Klimaatadaptatie betreft het nemen van maatregelen om de negatieve gevolgen van klimaatverandering te beperken. Extreem weer, zoals hittegolven, droogte en intense neerslag, veroorzaakt aanzienlijke schade aan gebouwen en infrastructuur en zo ook aan de sociale woningbouw.

Op 14 mei 2024 publiceerde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) het rapport Klimaatrisico’s in Nederland. Dit rapport brengt klimaatrisico’s in kaart en stelt een toekomstgericht klimaatadaptatiebeleid voor dat richtinggevend moet zijn voor het ruimtelijk- en woningbouwbeleid. De nadruk ligt op de langere termijn keuzes rondom grote investeringen. Vragen zoals; waar en hoe te bouwen en hoe bestaande woningen toekomstbestendig kunnen worden gemaakt, staan hierbij centraal.

Wat betekent rapport voor woningcorporaties

Het rapport benadrukt de essentie van het integreren van klimaatadaptatiebeleid op alle bestuurlijke niveaus, inclusief woningcorporaties. Voor corporaties betekent dit dat je in het portefeuillebeleid rekening houdt met de voor klimaatadaptatie benodigde maatregelen en de complexplannen van de assetmanager hierop afstemt.

Het Framework for Climate Adaptive Buildings (het Framework) biedt een standaard methode voor gebouweigenaren om klimaatrisico’s op omgevings- en gebouwniveau vast te stellen. Zo krijg je inzicht in waar je risico’s loopt zodat je hier met maatregelen op kunt acteren. De mogelijkheden binnen SAM, in combinatie met dit Framework, vormden de aanleiding voor het schrijven van dit artikel.

Wat is het Framework for Climate Adaptive Buildings

Het Framework van de Dutch Green Building Council (DGBC) is ontwikkeld om de gebouwde omgeving in Nederland, met het oog op klimaatverandering, toekomstbestendig te maken. DGBC, een landelijke maatschappelijke organisatie, richt zich hierbij op het realiseren van klimaatambities. Zij hanteren vier centrale thema’s waarvan ‘Klimaatadaptatie’ er één is. Dit thema staat in dit artikel centraal.

In samenwerking met een brede alliantie van financiële instellingen, kennisinstituten, adviseurs en overheden heeft DGBC het Framework ontwikkeld dat een standaard methodiek biedt voor het herkennen en beoordelen van klimaatrisico’s voor bestaand vastgoed. De belangrijkste risico’s voor Nederland zijn hitte, droogte, wateroverlast en overstromingen.

De methodiek binnen het Framework bestaat uit drie essentiële stappen:

1. Inschatten van klimaateffecten voor de omgeving van een gebouw.
2. Bepalen van de kwetsbaarheid van het gebouw ten opzichte van deze klimaateffecten.
3. Definiëren van maatregelen om de risico’s te beperken.

Dit Framework biedt gebouweigenaren en andere belanghebbenden een gestructureerde aanpak om klimaatrisico’s te beperken en om zo een bijdrage te kunnen leveren aan duurzamere en weerbaardere gebouwen.

Hoe werkt het Framework?

Het Framework richt zich op twee belangrijke aspecten: de omgeving en het gebouw. Het klimaatrisico wordt voor beide aspecten afzonderlijk beoordeeld en vervolgens samengevoegd tot één overkoepelende klimaatrisicoscore.

Omgevingsscore

Deze score meet het effect van klimaatverandering op de omgeving van een gebouw. Hierbij wordt gebruikgemaakt van openbare data uit de Klimaateffectatlas, waarmee diverse klimaatrisico’s gedetailleerd in kaart kunnen worden gebracht. Dit kan tot op het niveau van specifieke gemeenten of buurten. Hiermee is het voor elke corporatie mogelijk om de omgevingsscore te bepalen van de complexen.

Gebouwscore

Naast de omgevingsscore beschrijft het Framework ook de methodiek voor de gebouwscore. Deze score bepaalt de kwetsbaarheid van een gebouw ten opzichte van klimaateffecten, waarbij verschillende gebouwkenmerken in overweging worden genomen.

De omgevingsscore en gebouwscore zijn onderling afhankelijk, wat betekent dat de relevantie van het risico op het ene vlak samenhangt met de score op het andere vlak. Als voorbeeld de meting van het risico hittestress. Wanneer een gebouw zich bevindt in een stedelijk gebied waar de temperatuur over het algemeen hoger ligt, maar het gebouw zelf goed geïsoleerd is, over zonwering beschikt en voorzien is van airconditioning, dan is uiteindelijk het klimaatrisico minder hoog. Voor een betrouwbare klimaatrisicoscore is het daarom essentieel om beide scores te berekenen.

Hoewel de omgevingsscore relatief eenvoudig te bepalen is met behulp van openbare data, vereist het vaststellen van de gebouwscore specifieke gebouwgegevens die corporaties niet altijd beschikbaar hebben. Dit maakt het uitdagender om de risico’s voor gebouwen volledig in kaart te brengen.

Hoe kan Ortec Finance SAM je hierbij helpen?

Het Framework biedt concrete handvatten om klimaatrisico’s meetbaar te maken. In SAM kunnen de omgevingsscores en gebouwscores uit het Framework zowel cijfermatig als grafisch worden weergegeven. Bijvoorbeeld in een kaart of in een SPIN-diagram waardoor de risico’s op complexniveau inzichtelijk worden. Dit kan woningcorporaties ondersteunen bij het maken van beleidskeuzes en investeringsbeslissingen.

Voorbeeld SPIN-diagram uit SAM – Klimaatrisico wateroverlast

Zijn jullie al bezig met klimaatadaptatie?

Wij denken dat het voor woningcorporaties noodzakelijk is om zich bewust te zijn van de klimaatrisico’s en deze mee te nemen in het vastgoedbeleid. In de praktijk zien we echter dat dit nog onvoldoende gebeurt. Dit roept bij ons de vraag op waarom dit zo is. Welke belemmeringen ervaren corporaties bij dit onderwerp? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat SAM optimaal aansluit op hun behoeften? Graag zouden we deze vragen willen bespreken tijdens een fysieke bijeenkomst met een aantal woningcorporaties. We zijn benieuwd of we elkaar kunnen helpen om dit onderwerp meer onder de aandacht te brengen en effectief te kunnen integreren in de vastgoedsturing.

Als je geïnteresseerd bent, laat dan je gegevens achter via dit online formulier. Dan kunnen we je benaderen om een afspraak in te plannen voor de bijeenkomst.

Meer weten over vastgoedsturing

Lees dan de volgende artikelen.

• Hoe bepaal je kaders voor de portefeuilledoelstellingen?
• Best practice strategische scenarios voor woningcorporaties
• Toets je KPI's op haalbaarheid
• Betere investeringsbeslissingen neem je met SIM

Vragen of suggesties?

Heb je naar aanleiding van dit artikel nog vragen of suggesties, neem dan contact op met Roos of Menno via onderstaande gegevens. Heb je interesse in SAM, neem dan contact op met Pieter Postma via pieter.postma@ortec-finance.com.